वसुबारस का साजरी करतात?

हिंदू कालदर्शिकेनुसार, आश्विन महिन्याच्या कृष्ण पक्षाच्या बाराव्या दिवशी वसुबारस हा सण साजरा केला जातो.  वसुबारसपासून दिवाळी पर्वाला सुरुवात होते.  यास गोवत्स द्वादशी असेही म्हणतात.

या दिवशी घरातील गोधनाची पूजा केली जाते.  समुद्रमंथनाच्या वेळेस पाच कामधेनू उत्पन्न झाल्या होत्या त्यापैकी नंदा नामक धेनूस उद्देशून हे व्रत केले जाते. या दिवशी अनेक जन्मांच्या कामना पूर्ण व्हाव्यात याकरिता वासरासहित गायीची पूजा केली जाते. ह्या दिवसापासून घरासमोर रांगोळी काढण्यास सुरुवात करतात. काही स्त्रियांचा या दिवशी उपवास असतो.घरातील गाय वासरू यांना अंघोळ घातली जाते. अंगाला हळद लावली जाते, त्यांच्या अंगावर नवी वस्त्रे घातली जातात. ह्या दिवशी गहू, मूग खात नाहीत. स्त्रिया बाजरीची भाकरी व गवारीच्या शेंगाची भाजी खाऊन उपवास सोडतात. भरपूर कृषी उत्पादन व्हावे, आपल्या मुला-बाळांना चांगले आरोग्य मिळावे व सुख लाभावे म्हणून ही पूजा करतात. 

या दिवशी संध्याकाळी घरातील तुळशीपुढे आणि दारात, परिसरात दिवाळी सणाच्या प्रारंभानिमित्त पणत्या लावून रोषणाई करण्याची पद्धत आहे.

महाराष्ट्र, गुजरात राज्यासह दक्षिण भारताच्या काही भागांमध्ये वसुबारसचा सण साजरा केला जातो. त्यानुसार या सणाला महाराष्ट्रात वसुबारस किंवा गोवत्स द्वादशी, गुजरातमध्ये बाग बारस आणि दक्षिण भारतात या सणाला ‘नंदिनी व्रत’ म्हणून ओळखले जाते.