गानसम्राज्ञी लता मंगेशकर यांचं खरं नाव माहितीये का?

 गानसम्राज्ञी लता मंगेशकर यांचं खरं नाव माहितीये का?

लता मंगेशकर यांनी असंख्य चित्रपटांना आपला आवाज दिला. त्यांच्या गोड आवाजामुळे आज लाखो गाणी अजरामर झाली आहेत. त्यामुळे त्यांच्या गाण्याविषयी तर साऱ्यांनाच ठाऊक आहे. मात्र त्यांच्या वैयक्तिक आयुष्याबद्दल फार कमी जणांना माहित आहे. 

लता मंगेशकर यांना त्यांच्या वडिलांकडून पंडित दिनानाथ मंगेशकर यांच्याकडून गाण्याचा वारसा मिळाला. लता, आशा, उषा, मीना, आणि हृदयनाथ या मंगेशकर भावंडांमध्ये लतादीदी सर्वात मोठ्या. लता मंगेशकर यांचे मूळ नाव हेमा असे होते. पण काही वर्षांनंतर दिनानाथ यांच्या नाटकातील ‘लतिका’ या पात्राच्या नावावरुन त्यांना लता असे नाव ठेवण्यात आलं.

लता मंगेशकर यांचा जन्म मराठी भाषा बोलणारे गोमंतक मराठा कुटुंबातील इंदोर मध्यप्रदेशात झाला. त्यांचे वडील पंडित दिनानाथ मंगेशकर हे एक शास्त्रीय गायक आणि रंगमंच अभिनेते होते. त्यांच्या आईचे नाव माई आणि वडील दीनानाथ. कौटुंबिक आडनाव हर्डीकर होते, पण दिनानाथ यांनी ते बदलून मंगेशकर ठेवले, कारण त्यांचे नाव मंगेशी गाव, गोव्याचे प्रतिनिधित्व करेल. जन्माच्या वेळी लताचे नाव “हेमा” असे होते परंतु नंतर तिला लता असे नाव देण्यात आले. लता तिच्या पालकांचे पहिले मूल आहे. याबरोबरच मीना, आशा भोसले, उषा आणि हृदयनाथ हे त्यांचे भाऊ आणि बहिणी आहेत.

लता मंगेशकरांनी प्रथम धडा आपल्या वडिलां पासून शिकला होता. वयाच्या पाचव्या वर्षी लताजींनी आपल्या वडिलांच्या संगीत नाटक (संगीत नाटक) साठी अभिनेत्री म्हणून काम करणे सुरु केले. शाळेच्या पहिल्याच दिवशी त्यांनी मुलांना गायला शिकवणे सुरु केले. जेव्हा शिक्षकांनी त्यांना थांबविण्याचा प्रयत्न केला तेव्हा ते अतिशय संतप्त झाली आणि त्यांनी शाळेत जायचे बंद केले. लता मंगेशकर यांनी लताच्या बालपणात संगीत क्षेत्रातील एक चमत्कार असल्याचे त्यांच्या वडिलांच्या लक्षात आले. लता यांना वयाच्या ९ व्या वर्षी गायिका आणि अभिनेत्री म्हणून कामाचा प्रारंभ करून दिला. मास्टर दीनानाथ यांच्या मृत्यूनंतर १९४२ मध्ये १३ वर्षांच्या वयात “नाचू या गडे, खेळू सारी मनी हौस भारी” हे सदाशिवराव नेवरेकरांनी बसवलेले गाणे वसंत जोगळेकरांच्या “किती हसाल” ह्या मराठी चित्रपटासाठी गायले.

त्यांनी ३०,००० पेक्षा अधिक गाणी गायली आहेत आणि सर्व भारतीय भाषांमध्ये गायन करण्याचा विक्रमही नोंदविला आहे. लता मंगेशकरांनी अनेक गाणी आणि संगीतकारांना यश मिळवून दिले, आणि त्यांच्या चांगल्या गयाना मुले अनेक चित्रपट प्रसिद्द पण झाले. त्यांना अनेक राष्ट्रीय पुरस्कार मिळाले आहेत आणि भारत सरकार ने पद्मश्री देऊन सन्मानित केले आणि त्यांना 1958, 1960 1965, आणि 1969 मध्ये फिल्मफेअर पुरस्कार मिळाले.

पार्श्वगायन, सुगम संगीत संगीत क्षेत्रातील कामगिरीबद्दल अनेक पुरस्कार मिळालेले आहेत.

फिल्म फेर पुरस्कार- 1958, 1962, 1965, 1969, 1993, 1994. राष्ट्रीय पुरस्कार- 1972, 1975, 1990. महाराष्ट्र सरकार पुरस्कार- 1966, 1967. पद्मभूषण 1969. गिनीज़ बुक रिकॉर्ड- 1974, दादा साहब फाल्के पुरस्कार 1989, फिल्म फेर का लाइफ टाइम अचीवमेंट पुरस्कार 1993, स्क्रीन का लाइफटाइम अचीवमेंट पुरस्कार 1996, राजीव गांधी पुरस्कार 1997, एन.टी.आर. पुरस्कार 1999, पद्म विभूषण 1999, ज़ी सिने का लाइफटाइम अचीवमेंट पुरस्कार 1999, आई. आई. ए. एफ. का लाइफटाइम अचीवमेंट पुरस्कार 2000, स्टारडस्ट का लाइफटाइम अचीवमेंट पुरस्कार 2001. भारत का सर्वोच्च नागरिक सम्मान “भारत रत्न” 2001.

नूरजहाँ पुरस्कार 2001. महाराष्ट्र भुषण 2001 “गिनीज बुक ऑफ वर्ल्ड रेकॉर्ड” द्वारे त्यांना सन्मानित करण्यात आले आहे. १९८९ मध्ये यांना ‘दादासाहेब फाळके पुरस्कार’ देण्यात आला.